I. TBMM’NİN ÇIKARDIĞI ÖNEMLİ KANUNLAR
Ağnam Vergisinin Artırılması Kanunu [24 Nisan 1920]
- I.TBMM’nin çıkarttığı ilk kanundur.
Hıyanet-i Vataniye Kanunu [29 Nisan 1920]
- TBMM’ye karşı çıkarılan ayaklanmaları bastırmak amacıyla çıkarılmıştır.
Firariler Kanunu [11 Eylül 1920 ]
- Düzenli orduya katılmak istemeyen asker kaçakları için çıkarılmıştır.
Teşkilatı-ı Esasiye Kanunu [20 Ocak 1921]
- TBMM tarafından 1. İnönü Savaşı’ndan sonra hazırlanan ve 1921’de yürürlüğe giren Yeni Türkiye Devleti’nin ilk anayasasıdır.
- 1924’e kadar Kanuni Esasi ile birlikte yürürlükte kalmıştır.
- I.TBMM’ye meşruiyet kazandırmış, ulusal egemenlik anlayışını güçlendirmiştir.
İstiklal Marşı’nın Kabul Edilmesi [12 Mart 1921]
- Yeni Türk Devleti’nin ihtiyaç duyduğu Milli Marş için TBMM, Maarif Vekaleti [Eğitim Bakanlığı]’nı görevlendirmiş, Mehmet Akif’in eseri 12 Mart 1921’de Milli Marş olarak TBMM’de kabul edilmiştir.
Başkomutanlık Kanunu [5 Ağustos 1921]
- Eskişehir – Kütahya Savaşlarının ardından TBMM, çıkarttığı Başkomutanlık Kanunu ile bütün yetkilerini üç ay süreyle Başkomutan Mustafa Kemal’e devretmiştir. Böylece Mus 1tafa Kemal, Erzurum Kongresi’nden önce istifa ettiği askerlik mesleğine geri dönmüştür. Başkomutanlık görevini alan Mustafa Kemal, ordunun ihtiyaçlarını halktan karşılamak için Tekalifi Milliye (Milli Yükümlülükler) Emirlerini yayımlamıştır (7-8 Ağustos 1921).
- Bu emirlerle Türk halkı topyekün savaşın içine çekilmiştir (Genel Seferberlik).
Saltanatın Kaldırılması Kanunu [1 Kasım 1922]
- I. TBMM, Lozan Barış Görüşmelerine İstanbul Hükümeti’nin katılmak istemesi üzerine, yönetimdeki çift başlılığa son vermek için 1 Kasım 1922’de çıkarttığı bir kanunla saltanatı kaldırmıştır.
MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNE AİT ÖNEMLİ GAZETELER
İrade-i Milliye: Milli Mücadelenin ilk yayın organı olan ve her tur kontrolun Mustafa Kemal ‘de oldugu irade-i Milliye Gazetesi’nin çıkarılmasına Sivas Kongresi’nde karar verildi. 14 Eylül 1919’da,Temsil Heyeti’nin yayın organı olarak yayin hayatina başlayan gazete, niçin bağımsızlık savaşına girişildiğini ve ülkenin içinde bulundugu durumu halka duyurmaya çalıştı.
lrade-i Milliye, Temsil Heyeti’nin Sivas’ta bulundugu gunlerde 16 sayı çıkarıldı. Temsil Heyeti’nin Ankara’ya gidişinden sonra, Milli Mücadelenin yayın organı olma görevini Hakimiyet-i Milliye gazetesi üstlendi.
Hakimiyet-i Milliye: Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Temsil Heyetinin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayin hayatina başladı. İrade-i Milliye Gazetesinin devamı olan gazete, Milli Mücadele dönemi gazetelerinin önderi ve başlıca haber kaynağıdır. Gazetede Mustafa Kemal Paşa da köşe yazarlığ1 yapt1. Kurtuluş Savaşı’nın galibiyetle sonuçlanması ve Cumhuriyetin ilanindan sonra da Cumhuriyet Halk Firkasi’nin yan resmi yayin organi olarak hayatını sürdüren Hakimiyet-i Milliye 1934 yılında Ulus adini almıştır.
Ulus: Hakimiyeti Milliye Gazetesi’nin devamı olarak yayın hayatına başladı. 28 Kasım 1934’e kadar yayin hayatinda kalan Hakimiyeti Milliye Gazetesi, bu tarihten sonra Ulus adını almıştır. Gazetenin ilk başyazarları Hamdullah Suphi, Hüseyin Ragip, Agaoglu Ahmet, Recep Peker, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay’dır.
Anadolu Ajansi: Türk Kurtulus Savasi hakkindaki haberleri duyurmak amaciyla Mustafa Kemal tarafindan 6 Nisan 1920 de kurulmustur. Anadolu Ajansi, Yunus Nadi ve Halide Edip Adivar’in fikir öncülüğünde, 6 Nisan 1920’de, Ankara’da kurulmus; ilk haberlerini servis etmeye 12 Nisan 1920 tarihinde baslamistir. Ajans, Meclis’in cikardigi ilk yasalari duyur-mustur.
Minber Gazetesi: 1 Kasim 1918-21 Aralik 1918 tarihleri arasında istanbul’da yayımlanan Minber Gazetesi, Ali Fethi Bey (Okyar) ve Mustafa Kemal tarafindan çikarilmistir. Mondros Ateskes Antlasmasinin ardindan ulusçu bir hükümet kurulmasını,meclisin feshedilmemesini ve Mustafa Kemal Paşa’nın Harbiye Nazırı olmasini öneren yayinlar yapti.
İleri Gazetesi: 1 Ocak 1918’de Celal Nuri ileri ve kardesi Suphi Nuri İleri tarafından kuruldu. Milli Mücadeleyi destekledi. Gazetede, Mustafa Kemal’in isimsiz yazilari yayimlandi. ileri, Milli Mücadele’nin Istanbul’daki sözcüsü oldu. Gazete 2 Aralik 1924e kadar yayin hayatinda kaldi. Albayrak Gazetesi 1913’te Erzurum’da yayin hayatina basladi. Ittihat ve Terakki Partisi’nin yayin organi olarak kurulan gazete, I.Dünya Savasi sonrasinda” Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” nin yayin organi durumuna getirildi. Yazar kadrosunda Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun da bulunduğu gazete, Dogu Bölgesinin en etkili propaganda araci ve kongreler döneminin önemli bir yayin organidir.
Ceride-i Resmiye: 7 Subat 1921 tarihinden itibaren gikmaya baglayan TBMM’nin resmi yayin organidir. Amaci meclis ve hükümet tarafindan gikarilan kararname, yasa, yönetmelik, genelge gibi kararlari yayinlamakti. 17 Aralik 1927 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi adini alarak yayin hayatina günümüze kadar aralıksız devam etmiştir.
TÜRK KURTULUŞ SAVAŞI’NIN AŞAMALARI (19 Mayıs 1919 – 24 Temmuz 1923)
- Halkın Bilinçlendirilmesi: Havza ve Amasya Genelgeleri
- Örgütlenme ve Milli Devlet: Kongrelerin toplanması (Erzurum ve Sivas), Temsil Heyeti’nin oluşturulması ve TBMM‘nin açılması
- Silahlı Mücadele: a)Yıpratma Savaşları: Kuvayımilliye düzeniyle yapılan savaşlar
b) Savunma Savaşları: İnönü Savaşları, Kütahya-Eskişehir Savaşları ve Sakarya Meydan Savaşı
c) Taarruz Savaşları: Başkomutanlık Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz
- Siyasi Mücadele: Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması
İSTİKLAL YOLU
İstiklal Yolu, İnebolu sahilinden başlayıp Kastamonu ve Çankırı üzerinden Ankara’ya uzanan yoldur. Kurtuluş Savaşı boyunca İnebolu’ya deniz yoluyla gelen cephanenin kağnılarla cepheye ulaştırılmasında kullanılmış olan 340 km’lik yoldur. Savaş bo yunca İnebolu açıklarına gemilerle gelen cephane ve silahlar kayıklarla İnebolu’ya taşınmış, Kastamonu kadınları tarafından zor şartlarda cepheye taşınmıştır.
İSTİKLAL MADALYASI
İstiklal Madalyası, 15 Mayıs 1919’dan 9 Eylül 1922 tarihine kadar süren Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara, İstiklal Madalyası Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır.
Türkiye’de ayrıca İstiklal Madalyası sahibi iki şehir ve bir ilçe bulunmaktadır. Bunlar İnebolu (1924), Kahramanmaraş (1925) ve Gaziantep (2008)’tir.
Kahramanmaraş halkı, kurtuluş mücadelesi vererek şehri Fransız işgalinden kurtardığı için 5 Nisan 1925’te kırmızı şeritli istik lal Madalyası ile ödüllendirildi. İnebolu ise 9 Nisan 1924 tarihli TBMM kararıyla İnebolulu kayıkçıların gayretleri ve başarıları nedeniyle beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi.
Ayrıca Kurtuluş Savaşı’ndaki başarılarından dolayı TBMM tarafından 1921’de Antep’e “Gazi”, Maraş’a 1973’te “Kahraman” ve Urfa’ya 1984’te “Şanlı” unvanı verilmiştir.
