HZ. MUHAMMED

• 571 yılında Mekke’de doğdu.
• Hz. İbrahim soyundan olup, annesinin adı Amine, babasının adı Abdullah’tır.
• Küçük yaşta annesi ve babasını kaybeden Hz. Mu- hammed’i dedesi ve amcası büyüttü.
• Küçük yaştan itibaren ticaretle uğraşan Hz. Muham- med 25 yaşında Hz. Hatice ile evlendi.
• Mekke’de “Muhammed-Ol Emin” olarak tanındı.
• 61O yılında Hira mağarasında, vahiy meleği Cebrail aracılığıyla Peygamberlik görevi verildi ve bu tarihten sonra İslamiyet’i yaymaya başladı.
• Mekke’de karşılaştığı güçlüklerden dolayı kendine inanan Müslümanlarla beraber 622 yılında Medine’ye göç (hicret) etti.
• 632 yılında vefat ettiğinde geride sadece hızla yayıl- makta olan bir din değil, aynı zamanda hızla güçlenen bir devlet bıraktı.
• Yakın arkadaşlarına “ashab/sahabe” kendisinden sonra onun kurduğu devletin başına geçenlere ise “Halife” denir.

KUR’AN-1 KERİM

• 610 yılında vahiy meleği Cebrail aracılığıyla ve vahiy yoluyla Hz. Muhammed’e indirilmeye başlandı.
• Mekke’de inmeye başladı, Medine’de tamamlandı.
• Hz. Ebu Bekir tarafından kitap haline getirildi. (Amaç, Kuran-ı Kerim’in özgün halini korumak)
• Hz. Osman tarafından çoğaltılarak eyaletlere dağıtıl­dı.(Amaç, lslamiyet’in doğru öğrenilmesini ve yöne­timde birliği sağlamak).

 KABE

• İlk olarak Hz. Adem tarafından inşa edilmiş, Nuh Tu­fanı’ndan sonra Hz. İbrahim ve oğlu Hz. lsmail tara­fından onarılmıştır.
• Bu kutsal mekan bir dönem putperestliğin merkezi haline getirilmiştir.
• 630 yılında Mekke’nin fethedilmesiyle Kabe putlar­ dan temizlenerek asli işlevine geri döndürülmüş ve Müslümanların kıblesi haline getirilmiştir.
• 630 yılından önce Müslümanların kıblesi Mescid-i Aksa idi.

İSLAM DEVLETİ

Kurucusu: Hz. Muhammed

Kurulduğu Yer: Medine

Devlet Erkanı: Hz. Muhammed, Hz. Mu­hammed’den sonra ise onun yerine geçen halifeler

Başkenti:

• Hz. Ali Dönemine kadar : Medine
• Hz. Ali Döneminde : Küfe
• Emeviler Döneminde : Şam
• Abbasiler Döneminde : Bağdat
• Memlükler Döneminde : Kahire
• Osmanlılar Döneminde : İstanbul
• Halifelik Osmanlı Devleti’nin yıkılmasından sonra 3 Mart 1924’te kaldırıldı.

 

CAHİLİYE DÖNEMİ

• Arabistan Yarımadası’nın lslamiyet’ten önceki dini, siyasi ve sosyal düzenine “Cahiliye Dönemi” denir.
• Arabistan yarımadası siyasi ve toplumsal bölünmüşlük içindedir.
• Putperest bir din anlayışı vardır. Büyük putlar, Kabe’de sergilenmektedir.
• Mekke, dini ve ticari bir merkezidir. Mekke’de her yıl haram ayları olarak anılan aylarda Ukaz adı verilen bir panayır kurulurdu.
• Temel geçim kaynağı ticarettir.

HZ. MUHAMMED DÖNEMİ (610 – 632)

• 61O yılında peygamberlik görevi verilen Hz. Muhammed, İslamiyet’i Mekke’de yaymaya çalışmıştır.
• İslamiyet Mekke’de özellikle köleler ve kadınlar arasında hızla yayılmaya başlamıştır.
• lslamiyet’in Mekke’de hızla yayılmasından rahatsız olan Mekkeli müşrikler, Müslümanlara baskı ve şiddet uygulamaya başlayınca, Müslümanlar 622 yılında Mekke’den Medine’ye (Yesrib) göç (Hicret) etmişlerdir. Yesrib, Hicret’ten sonra başkent olmuş ve Medine’tül Münevvere (Peygamber Şehri) olarak anılmaya başlanmıştır.
• Hz. Muhammed Medine’de lslam Devleti’nin temellerini atarak İslamiyet’in yayılmasını hızlandırmıştır.

DÖRT HALİFE DÖNEMİ (632-661)

• Hz. Muhammed vefat ettikten sonra İslam Devleti’nin başına sırasıyla onun dört yakın arkadaşı seçimle belirlenerek geçmi,tir. Hz. Ebu Bekir, Hz. Omer, Hz. Osman ve Hz. Ali’nin slam Devleti’ni yönettiği döneme, seçimle belirlendikleri için, “Cumhuriyet Dönemi” de denir.
• Dört Halife Dönemin’de islamiyetin Arabistan yarımadasında yayılması tamamlanmış ve İslam Devleti’nin sınırları Orta Asya’dan Kuzey Afrika’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.
• Hz. Ebu Bekir döneminde sahte peygamberlere ve iç karışıklıklara son verilmiştir.
• Hz. Muhammed döneminde temelleri atılan İslam Devleti, özellikle Hz. Ömer döneminde oluşturulan askeri, siyasi ve hukuki örgütlerle güçlü bir devlet haline gelmiştir.
• Hz. Ebu Bekir döneminde kitap haline getirilen Kur’an-, Kerim, Hz. Osman döneminde çoğaltılarak eyaletlere gönderilmiştir.
• Hz. Osman döneminde yaşanan olaylar, İslam Devleti’nde iç sorunlara yol açmıştır.
• Hz. Ali döneminde iç sorunlar derinleşmiş; siyasi ve dini bölünmeler yaşanmıştır.

EMEVİLER DÖNEMİ (661 – 750)

• Hz. Ali’den halifeliği alan Muaviye, ölmeden önce yerine oğlu Yezit’i halife tayin ederek halifeliği saltanata dönüştürmüştür.
• Kabileler arası kan davaları ve çatışmalar yaygındır.
• Muaviye, Hz. Ali döneminde Küfe’ye taşınan başkentin yerini Şam’a taşımıştır.
• Emeviler Hz. Ali’nin şahsına, çocuklarına ve taraftarlarına karşı baskı ve şiddet uygulamışlar, ayrıca Arap olmayan Müslümanlara Mevali (yarı köle) muamelesi uygulamışlardır. Emevilerin bu politikaları, Emevilere karşı siyasi ve toplumsal muhalefeti güçlendirmiştir. Bu muhalefet, bir ayaklanma ile Emevi hanedanına son vererek Abbasiler Dönemini başlatmıştır.
• Emeviler Döneminde İslam Devleti’nin sınırları İspanya’yı da içine alacak şekilde Avrupa’ya kadar uzanmıştır.
• Emeviler, lstanbul’u da kuşatmış, fakat alamamıştır.

ENDÜLÜS EMEVİLER DÖNEMİ (756-1492)

• Emevi hanedanlığı yıkıldıktan sonra Abbasi egemenliğine girmek istemeyen ispanya Müslümanlar tarafından Kurtuba merkezli yeni bir devlet kurulmuştur (756).
• Bu devletin en güçlü hükümdarı III. Abdurrahman’ın da halife unvanı kullanması üzerine lslam dünyasında aynı anda Abbasiler, Endülüs Emevileri ve Fatimiler olmak üzere üç halife ortaya çıkmıştır. Bu durum İslam dünyasındaki siyasi bölünmüşlüğün kanıtıdır.
• II. Hakem döneminde Kurtuba Camii, kütüphane ve medreseleriyle İslam dünyasının en önemli bilim ve kültür merkezlerinden biri haline gelmiştir.
• Endülüs Emevileri Avrupa’yı bilim ve kültür yönünden etkilemiş; Avrupa’nın aydınlanmasına ve felsefenin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
• Endülüs Emevi Devleti yıkılınca (1031) aynı bölgede Gırnata merkezli Beni Ahmer Devleti kurulmuştur (1232). Beni Ahmer Devleti 1492’de İspanyollar tarafından yıkılmış; buradaki Müslümanlar, İspanyolların uyguladığı kötü muameleden dolayı II. Bayezid döneminde Osmanlı ülkesine getirilmiştir.

ABBASİ DÖNEMİ (750-1258)

• Emevi hanedanının yıkılması üzerine Ebu’l Abbas tarafından kurulan Abbasi Devleti’nin başkenti Bağdat’tır.
• En güçlü dönemlerini Harun Reşit zamanında yaşamışlardır. Bu dönemde Bağdat, dünyanın en önemli bilim ve kültür merkezi haline gelmiştir. Bu döneme “lslam Rönesansı” adı verilir.
• Talas Savaşı’nda Çinlileri yenip, İslamiyet’in Orta Asya’da yayılmasını sağlamışlardır.
• Türklere karşı yaygın ve hoşgörülü bir politika izlemeleri, Türkler arasında lslamiyet’in yayılmasını hızlandırmıştır.
• Emevilerin izlediği Arap milliyetçiliği politikasına karşı ümmetçilik politikası izlemişler, tüm Müslüman topluluklara eşit davranmışlardır.
• IX. yüzyıldan itibaren siyasi güçlerini kaybeden Abbasi halifelerini Türkler (önce Gazneliler, daha sonra Selçuklular) koruma altına almışlardır.
• 1258’de ilhanlı hükümdarı Hülagu’nun Bağdat’ı işgal etmesi üzerine devletlerini kaybeden Abbasi hanedanı üyeleri Memlüklülere sığınmıştır. 1517 Ridaniye Savaşı‘na kadar Memluk Devleti’nin koruması altında Mısır’da halifeliklerini sürdürmüşlerdir. Osmanlı Devleti’nin Memlüklü Devleti’ne son vermesiyle halifelik Osmanlı Devleti’ne geçmiştir.